Ko e tokolahi taha ʻo e kakai ʻoku nau maʻu ʻa e COVID-19 ʻoku totonu ke nau lava ʻo tokangaʻi lelei ʻenau ngaahi fakaʻilonga puké ʻi ʻapi. ʻOku mahuʻinga ke tokanga'i e ngaahi fakaʻilonga puké, tautautefito kapau ʻoku hangē ʻoku fakaʻau ke kovi ange, pea maʻu ha tokoni he taimi pe ko iá ʻo ka fiemaʻu.
Tā ki he 111 he vave tahá kapau ko koe pe ko ha taha ʻi homou fāmilí:
- faingataʻa'ia ʻe mānavá, pe ʻoku nounou ʻe mānavá
- ʻoku mamahi 'aupito e fatafatá
- ongoʻi 'e pongia pe ninimo pe ʻikai toe 'ilo'i ha me'a.
Talaange kiate kinautolu ko koe pe ko ha taha 'i ho'ou 'apí 'oku puke he COVD-19 'i ho'o telefoni kanautolu, ke malava 'e he kaungāue fakafaito'o 'o tokoni atu 'i ha founga malu.
He ʻikai fiemaʻu ia ké ke totongi ha faʻahinga fakamole fakafaitoʻo ʻoku fekauʻaki mo e COVID-19.
Kapau ʻoku ke fiemaʻu ha faleʻi fakafaitoʻo fekauʻaki mo hoʻo ngaahi fakaʻilonga puké, pe faleʻi ki he moʻui lelei kehe lolotonga hoʻo fakamavaheʻi mo ho familí, telefoni taʻetotongi ki hoʻo toketā pe Healthline ʻi he 0800 358 5453 ke maʻu ha faleʻi. ʻOku 'atā ʻa e Healthline ʻi ha houa ʻe 24 he ʻaho, 'i he ʻaho ʻe 7 he uike.
Kapau ʻoku ʻi ai ha meʻa fakatuʻupake, muimui ʻi he ngaahi fakahinohino ki he meʻa fakatuʻupakē pe faleʻi mei he kau maʻu mafai ki he meʻa fakatuʻupakē.
Ko hoʻo malū pe, pea ke fakahoko leva ha ngaahi me'a fakaalaala ke taʻofi ʻa e mafola ʻa e COVID-19, hangē ko e tauhi 'o e vāmamaʻó pe tui ha me'a'uhi'uhi mata.
Kapau ʻoku ʻi ai ha fakatu'utamaki ki hoʻo moʻui pe 'apí, taila maʻu pe ʻa e 111 pea kole ki he Kau polisi, Tāmate afi pe Ambulance.
Kapau ʻoku ke ongoʻi ha mofuike, tō, toitoi, pea tatali he lolotonga 'a e ngalulú.
Kapau ʻoku ke ofi ki he matāfanga, manatuʻi ʻa e 'lōlōa pe mālohi, hola vave'. Kapau ʻoku faleʻi atu kimoutolu ʻe homou kau maʻu mafai Maluʻi Fakapuleʻanga Fakalotofonua ke mou fetukutuku koeʻuhi ko ha peaukula, tāfea, vela pe meʻa fakatuʻupakē kehe, muimui ki he faleʻi ki he fetukutuku 'oku tuku atu.
Kapau ʻoku fiemaʻu ké ke mavahe mei ho ʻapí, to'o hoʻo kato mateuteu teteu ki he ngaahi me'a pehení. Tauhi ʻa e vāmamaʻá mei he niʻihi kehé ʻi he taimi kotoa pe ʻokapau te ke lava, pea kapau ʻoku malu ke fakahoko.
Ko ha ngaahi tokoni ʻeni ki he founga ke teuteu mo muimui ai ki he ngaahi tu'utu'uni 'o e COVID-19 kapau ʻoku fiemaʻu ké ke mavahe mei ho ʻapi.
- Fakakau ai ʻa e ngaahi me'a'ufi'ufi mata mo e ngaahi naunau kehe, hangē ko e senitaisa fakama'a nimá, ʻi hoʻo kató ki he meʻa fakatuʻupaké.
- Hiki ki ha feituʻu malu pea nofo ai kae ʻoua kuo ke maʻu ha faleʻi lahi ange. Ko e malú 'oku ope atu ia 'i he ngaahi tu'utu'uni fakamavahe'i 'o e COVID-19.
- ʻI ho'o malu pe mo hoʻo fāmilí, feinga ké ke tauhi e vāmama'ó 'i he'ene ala lava 'o fakahokó.
- Tauhi ha lekooti ʻo e feituʻu naʻá ke ʻi aí mo hai na'a ke feohi mo iá lolotonga hoʻo hiki ki he feitu'u malú.
Kapau ʻoku hoko ha meʻa fakatuʻupakē ka ʻoku ʻikai ké ke ʻi ha tuʻunga fakatuʻutāmaki, kātaki ʻo nofo pe ʻi ʻapi ʻo ka lava.